Το πανηγύρι που γίνεται κάθε χρόνο προς τιμή του Αγίου Πέτρου, Πολιούχου της πόλης των Σπάτων, και διαρκεί τρεις ημέρες (28, 29 και 30 Ιουνίου), είναι ριζωμένο βαθιά στην ψυχή των Σπαταναίων. Έχοντας διαδρομή πέντε αιώνων περίπου, συνεχίζεται παραδοσιακά και γιορτάζεται ανελλιπώς κάθε χρόνο, με την πρέπουσα λαμπρότητα.
Το τριήμερο πανηγύρι, το οποίο κορυφώνεται με την ολοήμερη και ολονύκτια ετοιμασία περίπου 50 καζανιών στιφάδου, από μοσχαρίσιο κρέας και κρεμμύδια, την παραμονή της εορτής. Το στιφάδο προαγοράζεται από δημότες και άλλους πιστούς και μοιράζεται σε αυτούς την ημέρα της εορτής των δύο Αποστόλων.
Φέτος ήδη ξεκίνησε η προαγορά του στιφάδου η οποία έχει το αντίτιμο των 30 ευρώ. Ας μάθουμε όπως περισσότερα για το Έθιμο αυτό:
To έθιμο του Αγίου Πέτρου
Το έθιμο του «Στιφάδο του Αγίου Πέτρου» στη πόλη των Σπάτων είναι ένα πολύ παλαιό Χριστιανικό έθιμο, που όμως τις ρίζες του θα τις αναζητήσουμε στην προχριστιανική περίοδο και πολύ βαθύτερα ακόμη μέσα στη Προϊστορική περίοδο της επίγειας δραστηριότητας του ανθρώπου. Η επιλογή και προσφορά του ζώου αυτού, του μοσχαριού, κατά προτίμηση, προς το θείο δεν είναι τυχαία και οφείλεται σε διάφορους συγκεκριμένους λόγους, μεταξύ των οποίων είναι και οι εξής: α)Είναι ζώο, που ευδοκιμεί και πολλαπλασιάζεται ευχερώς μέσα στη λεκάνη της Μεσογείου, β)η χαμηλή νοημοσύνη του ζώου και το βάρος του το καθιστούσαν πολύ εύκολη λεία για τον άνθρωπο και η εξημέρωση του στην αρχή δεν θα παρουσίαζε ιδιαίτερα προβλήματα, γ) η πολλαπλή ωφελιμότητα του για τον άνθρωπο το κατέστησε ζώο αφιέραστο και χρησιμότατο γι' αυτόν για τους εξής λόγους:
* Για την προσφορά αφθόνου και καλής ποιότητας κρέατος
* Για την προσφορά του γάλακτος
* Για την εξυπηρέτηση των καλλιεργητικών του αναγκών (όργωμα, σπορά, αλώνισμα) όταν ο άνθρωπος εγκατέλειψε το διατροφικό συλλεκτικό στάδιο της ζωής του και πέρασε στη μόνιμη ή ημι μόνιμη εγκατάσταση του και καλλιέργεια της γης.
* Γιατί ως κινητή αξία ήταν εύκολη η εμπορευσιμότητα του, η μεταφορική και μεταγωγική του αξιοποίηση και ακόμη ως κεφάλαιο κληρονομητέο.
* Γιατί η μυϊκή του δύναμη προκάλεσε τον αγωνιστικό ανταγωνισμό του ανθρώπου, ο οποίος ξεκίνησε με τα Ταυροκαθάψια στη Κρήτη, για να καταλήξει στις σημερινές ταυρομαχίες και λοιπές ταυρικές εκδηλώσεις σε διάφορα στάδια και φεστιβάλ του κόσμου.
* Γιατί τα προσόντα του αυτά και άλλες ιδιότητες του εξάγνισαν το ζώο αυτό στα μάτια και στη συνείδηση του λαού που το θεοποίησε Καθώς είναι γνωστό σε όλους η επιστημονική σκέψη γεννήθηκε στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο και, μετά από πορεία 2.500 χρόνων περίπου έφθασε στα σημερινά θαυμάσια επιτεύγματα στο μικρόκοσμο και μεγάκοσμο, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως, σε αυτούς και των επιτευγμάτων της Ιατρικής και λοιπών κοινωνικών επιστημών.
Έθιμο Αγίου Παύλου Όμως αν ανατρέξουμε στο νεολιθικό ή και Παλαιολιθικό άνθρωπο, ο οποίος δεν γνώριζε να αμυνθεί κατά των παντοίων κινδύνων που τον περιέβαλαν και απειλούσαν τη ζωή του καθημερινά, αν ανατρέξουμε σ' αυτόν θα διαπιστώσουμε, ότι θεοποιεί τα πάντα ξεκινώντας από τα φαινόμενα του θανάτου, της γεννήσεως, των μετεωρολογικών και ατμοσφαιρικών φαινομένων και οτιδήποτε άλλο τον επηρέαζε στη ζωή του, αλλά δεν μπορούσε να το εξηγήσει λογικά, ενώ συγχρόνως του προκαλούσε και φόβο.
Φυσικό λοιπόν ήταν μπροστά στην αδυναμία του αυτή ο άνθρωπος να αρχίσει τον εξευμενισμό της θεϊκής αυτής δυνάμεως με προσφορές-θυσίες, για να επιτύχει την ευμενή διάθεση του θείου απέναντι του. Φυσικά σ' αυτό επέδρασε και το θρησκευτικό του συνειδησιακό υπόστρωμα. Και ασφαλώς η προσφορά του δεν θα πρέπει να ήταν κάτι το ευτελές. Αυτονόητο είναι εξάλλου ότι θα έπρεπε αν προσφέρει ότι πολυτιμότερο είχε από τα υλικά αγαθά και πρώτο ερχόταν στη σειρά το μεγάλο ή το μικρό Μοσχάρι, το οποίο επιπροσθέτως και θα αξιοποιούνταν διατροφικά από την θυσιαστική ομάδα, γιατί τις περισσότερες φορές ορισμένα μόνο τμήματα του ζώου εδυστάζοντο και ήταν απαγορευμένο να φαγωθούν. Το ίδιο δεν πράττουμε και σήμερα με τα πολύτιμα τάματα, που αφιερώνουμε στους Αγίους της Εκκλησίας ή τα προϊόντα γης που προσφέρουμε στην Εκκλησία; Μήπως το ίδιο δεν έπραξε και ο Αγαμέμνων θυσιάζοντας την Ιφιγένεια ή ο Πρωτομάστορας του γεφυριού της Αρτας ή ο Αβραάμ τον Ισαάκ.
Το έθιμο αυτό αρχικά ήταν ξένο από την χριστιανική τελετουργία, αν και είναι γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη και τους Εβραίους, γι'αυτό καταπολεμήθηκε από την επίσημη χριστιανική Εκκλησία με αφορισμούς και διώξεις. Αλλά, αργότερα όταν ο Χριστιανισμός εδραιώθηκε και πέρασαν τα πρώτα χρόνια του αγωνιστικού Χριστιανισμού, τότε η Χριστιανική θρησκεία με κριτήριο την αγάπη, την επιείκεια και την κατανόηση των πιστών της αντιλήφθηκε ότι τα έθιμα αυτά της προσφοράς και της θυσίας είχαν από χιλιετηρίδες μεταβληθεί σε βιώματα της λαϊκής ψυχής και αναγκαία συμπληρώματα των μεταφυσικών της πεποιθήσεων.
Αποτέλεσμα της νέας αυτής αντιλήψεως της Χριστιανικής Εκκλησίας ήταν οι εκδηλώσεις αυτές να επιτραπούν, αλλά χωρίς τις αχρειότητες των οργίων και της κραιπάλης, που προηγουμένως τα συνόδευαν. Ακόμη η χριστιανική πίστη μετουσίωσε τις παγανιστικές αυτές εκδηλώσεις και τις μετέτρεψε σε συμβολικά δρώμενα τόσο μέσα στις τελετουργικές ιεροτελεστίες όσο και εκτός αυτών κατά τις πανηγύρεις, δημοτελείς και ιδιωτικές, που οργανώνονταν στην μνήμη των Αγίων και Μαρτύρων της Εκκλησίας.
Έτσι οι πιστοί Χριστιανοί σε δύσκολες στιγμές του βίου τους (ασθένειες ανθρώπων και ζώων, πολέμους, θανάτους προσφιλών τους ή σωτηρία αυτών, ανομβρίες, καταστροφές από φυσικά φαινόμενα, σεισμούς, καταιγίδες, πλημμύρες, χαλαζοπτώσεις κ.λ.π) αλλά και ευχάριστες, για να παρακαλέσουν ή ευχαριστήσουν «τον Αγιο» προέβαιναν σε τάματα και τέτοιου είδους εκδηλώσεις, οι οποίες μάλιστα σε ευχάριστα γεγονότα έδιναν και δίνουν το έναυσμα στον απλό άνθρωπο της υπαίθρου και της καθημερινής βιοπάλης να διασκεδάσει χορεύοντας, αστειευόμενος, μασκαρευόμενος κ.λ.π, να «ξεδώσει», όπως κοινώς λέγεται.
Σε αυτή τη πανάρχαια αλλά και σύγχρονη λατρευτική διαδικασία εντάσσεται και το «Στιφάδο του Αγίου Πέτρου» για τα οποίο μάλιστα εκ των υστέρων έχουν πολλές αιτιολογικές ιστορίες διαδοθεί και λέγονται από τους σύγχρονους κατοίκους των Σπάτων.
Και για το χρόνο έναρξης του εθίμου πολλά διαθρυλούνται αλλά όσα στηρίζονται στη προφορική παράδοση και θα πρέπει ο επιστήμονας να είναι επιφυλακτικός μέχρι κάποιας γραπτής μαρτυρίας ή συγκεκριμένου και αναμφισβήτητου γεγονότος.
Οι κάτοικοι των Σπάτων, ανεξάρτητα από τα παραπάνω, έχουν ιερά υποχρέωση να τηρήσουν το έθιμο, γιατί έτσι δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες των Σπάτων όχι μόνο να εκδηλώσουν τα θρησκευτικά τους συναισθήματα, αλλά και την δυνατότητα αν διασκεδάσουν και να διαφοροποιηθούν από την αγέλη της «Νέας Τάξης» πραγμάτων και Παγκοσμιοποιήσεως. Άλλωστε η εντολή του Αποστόλου Παύλου ήταν: «Στήκετε και κρατείτε τις παραδόσεις, ας εδιδαχθήτε».
